Het idee is simpel. Neem een velomobiel. Monteer elektrische ondersteuning en voilá, een gezond en bruikbaar alternatief voor m'n auto op 2 x 50 km woon-werk verkeer. Met het vermogen van een halve stofzuiger, een gezonde dosis beweging en buitenlucht, een gangetje van zo'n 45 km per uur en als bonus een slinkende buik....;-) het leek me wel wat. Welkom op m'n blog over de weerbarstige start als prototype, over ouderwetse regelgeving, en de lol van comfortabel woon-werk verkeer fietsen als erg bruikbaar alternatief voor m'n auto...

woensdag 29 januari 2014

45 km/u past nergens - vervolg

Naar aanleiding van de reacties op mijn vorige blog heb ik wat gedachtes op een rij gezet over 45 km/u speed-pedelec’s, velomobielen en van alles wat ook zo hard gaat. Wat zou een goede richting zijn voor de toekomst?

Naar mijn idee is de veiligheid van alles wat harder gaat dan 25km/u met regelgeving gediend. Het gaat nadrukkelijk niet alleen om je eigen veiligheid. En het betreft zowel de constructie (voertuig certificering), het gedrag (rijbewijs) en de plek op de weg (infrastructuur). Wat gedachtes:

1) Certificering & helm
Tot max 25 km/u  geen certificaat nodig. Wil je harder op/in wat dan ook, ok, maar dan moet de constructie (remmen, verlichting, spiegels, etc) beoordeeld zijn. Dus voertuig certificaat. Wel essentieel dat de certificering ook op kleine bedrijven is afgestemd want daar ontstaan nogal eens bruikbare innovaties. In Nederland (RDW) is dat helaas niet goed geregeld. Hierdoor ontstaat een (zeer begrijpelijke) afwachtende houding van de producenten. Niemand heeft er baat bij dat een goed product als een velomobiel door een dure en onpraktische certificering om zeep geholpen wordt.


Vanaf 25 km/u een goed ontworpen helm gebruiken. Helmplicht is op het moment een behoorlijk grijs gebied. Wat opmerkingen hierover:

* Fiets helm.
De (race)fietshelm is maar een weinig ontwikkeld ding. Ze zijn vrijwel allemaal gebaseerd op samendrukbaarheid van piepschuim en dat is een beetje (te) primitief. Google b.v. eens op Abus Kranium. Er is geen fietshelm-plicht en dat lijkt me niet slim voor racefietsers.
* Brommer helm.
Is ontworpen voor 45+ km/u en weinig inspanning, dus geen aandacht voor ventilatie. Een tamelijk ongelukkig ontwerp voor  een speed pedelec of VM.
* Speed-pedelec helm.
Hier valt een wereld te winnen voor helmproducenten. De fiets-helm is te primitief, de brommer-helm is te benauwd, te groot en niet ‘trendy’, dus ik verwacht niet dat de aanstaande speed pedelec  fietsers daarvoor gaan kiezen. Een speed pedelec helm moet grote klappen kunnen opvangen, goed ventileren en niet te groot zijn. Een slimme fabrikant ziet een gat in de markt voor zich. Ze zijn al bezig, want ze verwachten grote aantallen speed pedelecs.

Op het moment bestaat er geen helmplicht voor VM’s en is een brommer helm verplicht in een als brommer gekeurde e-assist 45 VM. Wat mij aangaat, geen van tweeën erg slim. Op zich is een VM een geval apart t.a.v. helm-plicht. De VM heeft de potentie om, voorzien van voldoende en gekeurde voorzieningen (cocon-constructie ontworpen met voldoende kennis op het gebied van veiligheid, veiligheids riemen, beschermend dakje, …), zonder helmplicht toegelaten te worden. Maar daar zijn we nog niet. Tot die tijd gaat de speed-pedelec helm uitkomst bieden voor VM’s, met of zonder 45 km/u e-assist.

2) Rijbewijs.
Met speed e-assist kan vrijwel iedereen direct zonder ervaring 45 km/u rijden en dat is gewoon te hard voor onervaren reacties. Dus is een training (rijbewijs) nodig.
Zonder e-assist duurt het een tijdje voordat je conditie voldoende op pijl is om constant deze snelheid te rijden en in die tijd leer je geleidelijk fietsen met 45 km/u. Waardoor minder noodzaak voor training. Er zijn wat kanttekeningen te maken:

* Stofjes.
Een politie-man heeft mij eens uitgelegd dat het soms wat asociale gedrag van racefietsers deels toegeschreven wordt aan stofwisseling in de hersenen. Door de inspanning maak je stofjes aan die een erg prettig gevoel geven en een mind-set van ‘ik wil door…’. Dat beïnvloedt je besluiten die in een split-second genomen worden, vaak ten nadele van sociaal gedrag en veiligheid. Uit eigen ervaring moet ik zeggen: het helpt als je dit weet en je er naar gedraagt.

* Gewicht VM.
Behoorlijk zwaarder dan een racefiets. De neiging om snelheid te houden is daarom (nog) hoger, mede geholpen door bovengenoemde stofjes. Een e-assist zou hier makkelijker tot een veilig gedrag kunnen leiden.

* Snelle VM.
Toen ik voor het eerst proefreed in een velomobiel, een Quest, haalde ik met wat inspanning een racefietser in met 40 km/u. Dat was met normale 25 km/u fiets conditie en –ervaring. Er komen steeds efficiëntere  VM’s, dus de snelheid die een beginnende onervaren VM-er kan rijden komt ook steeds hoger te liggen.


Al met al denk ik dat voor speed pedelec’s, maar ook voor  VM’s (met en zonder e-assist), een beginners training (rijbewijs) een goede zaak zou zijn. Net als nu al voor brommers geldt.

3) Infrastructuur.
Waar rij je? Geen makkelijk antwoord mogelijk helaas. En het  vereist vakkennis die ik niet heb. Toch een poging.
Er zal geen infrastructuur voor VM’s aangelegd worden. De aantallen zijn daarvoor voorlopig te klein. Voor de speed-pedelec is dat een ander verhaal. Er is al een heuse hype aan het ontstaan. De belasting (milieu, ruimte) van de speed pedelec is tig keer minder  dan van elektrische/hybride/gewone auto’s terwijl de reistijd over een gemiddelde woon-werk afstand niet erg verschillend is. Dus zou het slim zijn om deze komende speed-pedelec ‘hype’ te ondersteunen door ze een goede plek op de weg te bieden. De VM kan op deze ontwikkeling meeliften en dezelfde plek innemen als de speed-pedelec.

* Fietspad.
Het fietspad is bedoeld en ontworpen om max 25 km/u te rijden. Dat moet zo blijven. Sterker nog, er zou een max snelheid van 25 km/u moeten gelden op het fietspad. Er zijn erg veel  mensen die niet harder willen of kunnen en daarvoor moet ruimte blijven. Geen hijgende/schreeuwende/toeterende racefietsers, speed-pedelec’s en VM’s in hun nek.

* Snelfietspad (nieuw)
De term snelfietspad zou gebruikt kunnen worden voor infrastructuur die ontworpen is voor zowel 25 km/u fietsers en 45 km/u speed pedelec’s. Ook geschikt voor VM. Brommers en scooters bij voorkeur niet welkom hier, ze stinken en zijn niet goed voor de diep ademhalende longen van de fietsers.  En anders timmeren ze maar een kurk in de uitlaat…
Er zijn al wat voorbeelden van deze infrastructuur. Ze zijn niet meer dan een goede meter breder dan twee fietspaden. Een twee richtingen snelfietspad bestaat b.v. uit twee asfalt-stroken, ieder net zo breed als een één-richting fietspad, gescheiden door een net zo brede berijdbare middenberm van klinkers. Omdat 25 km/u fietsers graag kletsend naast elkaar op glad wegdek rijden blijven de rijrichtingen ruim gescheiden. De middenberm biedt ruimte voor inhalen zonder elkaar in de weg te zitten. Tenzij er te veel drukte in beide richtingen is natuurlijk. Dan wordt het tijd voor een 4-baans snelfietspad…. ;-)
Snelfietspad - een nog iets bredere overrijdbare middenberm laat veilig inhalen toe
* 50 km/u wegen (bebouwde kom)
Als er geen snelfietspad voorhanden is zullen de speed-pedelec’s en de VM’s zich hier tussen de auto’s moeten begeven. Automobilisten gaan mopperen op de grote hoeveelheid speed pedelec’s. De Telegraaf staat er straks bol van. Het is niet anders. Ter bescherming van de speed pedelec’s worden ze als kwetsbare verkeer deelnemer behandeld: bij een aanrijding is de automobilist schuldig tenzij het tegendeel bewezen wordt.
Wellicht is dit een goede aanleiding om de max. snelheid op deze wegen te verlagen naar 45 km/u.

* 60 km/u wegen (buiten bebouwde kom)
Dit is een lastig geval. Vaak wordt op deze wegen veel harder gereden, ondanks drempels, verkeer sluizen, smalle weg, etc. Brommers kunnen hier over het algemeen nog wel uit de voeten omdat ze veelal harder rijden dan 45 km/u. Het hangt natuurlijk van de drukte af, maar op een populaire woon-werk route is zo’n weg  te gevaarlijk voor speed pedelec’s en VM’s. Dus zal hier vooralsnog een consensus gesloten moeten worden, in afwachting van de renovatie van het fietspad als snelfietspad. 60 km/u wegen liggen veelal buiten de bebouwde kom en daar is wat meer ruimte. Wellicht kan in de tussentijd de keuze aan de racefietser/speed pedelec/VM gelaten worden. Ofwel op het fietspad, maar dan ‘te gast’, ofwel op de 60 km/u weg voor de durf-al.

* Meer dan 60 km/u wegen (binnen en buiten bebouwde kom)
Bestaande inrichting gebruiken.


donderdag 23 januari 2014

Bouw Sunrider II - 5, 45 km/h past nergens...


De e-assist van mijn Sunrider II in aanbouw ondersteunt tot maximaal 45 km/u.
Ik wil 'street legal' rijden.
Simpele zinnetjes maar nog steeds een hoop gedoe. Dat is hinderlijk, maar ergens ook wel logisch. 45 km/u is een snelheid die eigenlijk nergens goed past. Te hard tussen de fietsen en te langzaam tussen de auto's.

Street legal e-assist 45km/u 

Fietspaden zijn van oudsher ingericht voor grote aantallen fietsers die max. 25 km/u rijden. Het relatief kleine aantal racefietsers wat harder fietst wordt daar getolereerd. Brommers rijden vaak harder dan 45 km/u en worden daarom als groep niet op het fietspad toegelaten.

Velomobielen liften mee op deze wetgeving. Als 45km/u fietser worden ze, net als de racefietser, op het fietspad getolereerd. Als 45km/u e-assist fietser worden ze, net als de brommer, niet op het fietspad toegelaten. De wetgever heeft nog niet over de velomobiel als aparte groep nagedacht. Logisch, want de aantallen zijn klein.
s-pedelec

Waarom deze overwegingen?  Google eens op 'speed pedelec' en klik op 'afbeeldingen'. Je ziet grote aantallen kant-en-klaar leverbare 45 km/u e-assist fietsen. Google eens op 's-pedelec helm' en je ziet dat fabrikanten al bezig zijn met deze nieuwigheid. Er zijn landen die deze ontwikkeling toejuichen als alternatief voor autogebruik, vandaar. Maar voor Nederland is het als een dijk die op doorbreken staat. Het lijkt erop dat de dijk verdedigd wordt omdat het niet erg duidelijk is waar grote aantallen van deze fietsen moeten rijden: 45 km/u fietsen is te hard voor de fietspaden en te langzaam / te kwetsbaar tussen de (vracht) auto's...

s-pedelec helm
Nou zijn we in Nederland erg goed in dijken, maar deze ligt al behoorlijk onder vuur in de media en zal toch eens doorbreken. De grote aantallen forensen die net de voordelen van de e-assist fiets hebben ontdekt gaan het niet leuk vinden als ze door een paar early-adaptor speed pedelec's voorbij gesjeesd worden. De komende jaren zal er steeds meer gepraat worden over 'die 45km/u fietsen'... Velomobielen zitten ook in de 45km/u-hoek.

Er komt dus een hoop discussie aan en dat is goed. De speed pedelec tussen de (vracht) auto's plaatsen is geen werkbare oplossing en doet daarom geen recht aan het potentieel van de s-pedelcs: de trend die door 25 km/u e-assist fietsen al is ingezet een flinke 'boost' geven. Er zal logischerwijs meer druk komen op het ontwikkelen van infrastructuur die geschikt is voor zowel 25 km/u als 45 km/u, zonder elkaar in de weg te zitten. Misschien is 'snelfietspad' daar een goede term voor. En dat snelfietsen, daar zijn velomobiel rijders goed in. Op een wat langere termijn gaan we veel lol hebben van de komende infrastructuur-discussies rond de speed pedelec.

:-)
De bouw van no. 15 Sunrider II gaat intussen gestaag verder. Het tempo is wat laag, want ik heb maar een halve dag in de week. Maar het blijft erg leuk, ik rij zaterdag 's morgens vroeg met veel lol richting Dronten. Er gaat op het moment redelijk veel tijd zitten in het mooi passend maken van de instap- en trapas deksels. Een geduldig werkje, niet mijn sterkste kant maar wel de moeite waard. Leo ze'n vaste hand springt hier nog wel eens bij...

Een vaste hand voor...

....het mooi pas maken. Een geduldig werkje.

Tijdens de bouw blijf ik foto's maken en hou de montage instructies bij. Ze zijn te zien en te downloaden op de site van Alligt, www.alligt.nl

maandag 13 januari 2014

Bouw Sunrider II - 4, No. 015

De Sunrider-in-aanbouw heeft een nummer gekregen! Afgelopen weekend is het trapas-frame gemonteerd waar het nummer in gefreesd is. Het wordt dus Sunrider II no. 15.


De bouw gaat gestaag verder. Niet heel erg spannende dingen deze keer, ben nu eigenlijk met wat verschillende onderdelen tegelijkertijd bezig die allemaal nog niet af zijn. Daardoor lijkt het nu even wat minder op te schieten. Maar toch, de 'ruggegraat' waarop de trapas en de e-assist gemonteerd gaat worden zit erin.



Op het trapas frame kunnen verschillende e-assist systemen gemonteerd worden. Het huidige beproefde systeem bestaat uit een losse motor die via een ketting de trapas aandrijft. De motor heeft een vrijloop en het vermogen wordt geregeld via een 'gashandel'.

e-Assist door losse motor.
Dit heeft niet mijn voorkeur. Ik wil fietsen, niet 'gasgeven'. Mijn benen bepalen het tempo. Gelukkig kan ik meeliften op de ontwikkelingen voor speed-pedelecs. Er komen steeds meer trapas modules op de markt die ondersteunen tot 45 km/h. Voordeel van trapas ondersteuning is uiteraard dat de e-assist van de versnellingen van de Rohloff naaf gebruik kan maken, wat de efficiëntie ten goede zou moeten komen. Nadeel is dat de e-assist niet als 'achteruit' en als bergrem gebruikt kan worden. Voor heuvelachtig terrein zou de Sunrider overigens ook van een hub motor in het achterwiel voorzien kunnen worden (wel bergrem mogelijkheid) maar dat speelt voor mijn platte NL gebruik niet. 
Bosch heeft een op papier mooie 45 km/h trapas e-assist geïntroduceerd die ergens in 2014 leverbaar zou zijn. Wellicht wat aan de late kant voor mijn Sunrider, ik zou graag van het voorjaar weer fietsen en omdat de regelgevers wat achterlopen op de 45 km/h producten moet de Sunrider nog naar Duitsland voor het 'brommer-keur'... 

Bosch 45km/h trapas unit
Een voorlopig (en misschien wel serieuzer) alternatief is de Befang unit. Het lijkt een wat simpeler unit dan die van Bosch. Voor zover ik kan zien zit er geen koppel sensor op waardoor hij niet reageert op de kracht die ik op de pedalen zet. Wel sensoren voor traptempo en snelheid. 

Befang trapas unit.
  
Een aardig aspect van de Befang unit is dat hij in het trapas lagerhuis gemonteerd wordt. Simpelweg bestaande trapas eruit, e-assist unit erin. Leuke ontwikkelingen! Of hij de Sunrider aankan zal blijken... ;-)


zaterdag 4 januari 2014

Bouw Sunrider II - 3, Subframe en verlichting...

De afgelopen tijd heb ik wat meer aan de Sunrider kunnen bouwen. Een wat langere post deze keer dus. De werkzaamheden aan de body zijn intussen min of meer afgerond, het schiet aardig op. Ik heb het al een paar keer geschreven geloof ik, maar dit is echt leuk werk! De afgelopen week zijn met name  het achterwiel + -ophanging en het subframe onder handen genomen. Zonde om zo'n mooi stukje vakwerk ergens onder de velomobiel weg te moffelen! Ik denk dat ik nog een tweede subframe ga bouwen om aan de muur te hangen... ;-).

Subframe
 Aan het subframe wordt de voorwiel ophanging, de besturing, de ketting-loop en het stoeltje bevestigd. Het vormt een mooi stijf geheel om de voorwielen in het gareel te houden en is redelijk eenvoudig (de-) monteerbaar bij schade of om later bijvoorbeeld een subframe versie 2.0 te monteren. Je weet tenslotte nooit met Leo... ;-)

Subframe puzzel..

Uitwisselbaar

De achtervork wordt uit aluminium plaat gefreesd en door popnagels verbonden. Dat 'poppen' heb ik nog niet eerder gedaan, maar het is een eitje na wat instructies van Leo (alles eerst goed schoonmaken, nee je mag geen spleet meer zien vóórdat je popnagelt...). Het resultaat ziet er ook weer fraai uit.


Achterbrug

Er komt een Rohloff naaf in het achterwiel. Normaal zou die met kabels vanaf de joy-sticks bediend worden, maar Leo heeft nog een proef-exemplaar servo-motor voor op de Rohloff liggen, dus waarom probeer je die niet...  Tja, het wordt dus een elektrisch bediende naaf, twee knopjes op de joy-stick, het gaat er wel futuristisch uitzien... Eerst nog 20.000 km testen - als het heel blijft wordt het wellicht een accessoire.

De cylinder bij het achterwiel is de servo-motor voor de Rohloff naaf

Er zijn binnenkort wat besluiten te nemen waar ik nog niet helemaal uit ben:

* Dakje.
Ik zit nog te twijfelen tussen het dakje van Flevobike of van Alligt. Op m'n oude Sunrider zit het Flevobike dakje en een laag ruitje op het deksel. Die combinatie is me erg goed bevallen. Ik hou van het 'buiten' gevoel maar uiteraard niet van kou en regen bij 45 km/h. De combinatie van het lage ruitje op het deksel en de hoge ruit in het dakje geven een luchtstroom die veel rijwind, nattigheid en anderszins (vliegen) bij m'n hoofd weghouden terwijl het buiten-gevoel blijft. Doordat ik tussen de twee ruitjes doorkijk heb ik geen last van condens en/of slecht zicht in het donker / bij regen.
Het Alligt dakje lijkt hierop, maar het dak loopt wat verder door naar voren en de stijlen zijn dikker waardoor ineens veel van het buiten-gevoel verdwenen is. Daar staat tegenover dat de afscherming opzij beter is. Hmm.. ik ben er nog niet uit maar ik neig naar het dakje van Flevobike.

Alligt dakje

Flevobike dakje

Zicht uit Flevobike dakje

* Verlichting.
Verlichting is een belangrijk punt voor mij. Zowel om te zien als gezien te worden. Op mijn woonwerk route rij ik veel buiten de bebouwde kom, op onverlichte parallel-wegen en fietspaden zonder wegmarkering of bermpaaltjes. Wel veel koplamplicht van tegemoet rijdende auto's op de hoofdrijbaan.
Ik gebruik nu twee B&M lampjes die bij de spiegels gemonteerd zijn. Ze zijn redelijk goed afgeschermd zodat ze niet meer verblinden dan auto-dimlicht. De positie bij de spiegels geeft wat hoogte (effectiever voor verlichting van de weg) en breedte (beter herkenbaar als iets anders dan fiets voor tegemoetkomend verkeer). Dat bevalt goed en ik ga het op de nieuwe Sunrider ook monteren. Maar er zijn momenten dat ik iets vaags zie zonder het direct goed te kunnen plaatsen. Een onverlichte fietser, een wandelaar, iets wat op de weg ligt... dat geeft geen prettig gevoel als ik daar in het donker met 45km/h op af stuif... Er moet een stel verstralers in de neus bijkomen, zoiets als de Saferide 80 van Phillips. Suggesties zijn welkom..:-)

B&M lampjes bij spiegels

 Voor de zijkant verlichting komen er, net als bij m'n oude Sunrider, twee LED-strips die de voor- en achterkant markeren. Staat best mooi vind ik en maken de velomobiel ook zichtbaar als er nog geen auto-lampen op schijnen. Naar mijn idee is het vertrouwen op zij-reflectie een redelijk groot misverstand. Op zich is reflectie prima, maar je bent pas op een (te) laat moment zichtbaar. Toevallig reed ik vorige week met de auto in het donker in de buurt van Alligt/Velomobiel.nl een kruising tegemoet waar van links een blauwe Quest kwam. Ik had nog enige afstand tot de kruising dus de Quest-rijder reed met een redelijk gangetje door en vóór mij langs. Niets aan de hand, maar pas recht vóór mij zag ik hem, door de reflectie-strepen op de zijkant. Dat gaf een vervelend gevoel, ik had hem eerder willen zien. Auto-dimlichten schijnen naar voren en naar rechts, om de berm te verlichten. Maar niet naar links, om verblinding te voorkomen. En dus werd er ook niet veel gereflecteerd door de van links komende Quest.


LED zijkant verlichting

Zijkant verlichting

Ik ben een voorstander van 'actieve' zijkant-verlichting die de voor- en achterkant van de velomobiel aangeven. Dat mag best wat fel zijn, om op te vallen ten opzichte van allerlei achtergrond licht. LED-strips kosten niet veel meer tegenwoordig en zijn eenvoudig met wat kit aan de binnenkant aan te brengen. Een paar gaatjes boren (gebruik een freesje om een net gat te maken) voor de LED's en klaar is Kees...

De vorderingen van de bouw staan weer in detail beschreven in onderstaande handleiding.

Montage handleiding Sunrider II, 05 januari 2014

Assembly instructions Sunrider II, January 05th 2014